روزى كه آن را ببينيد هر شيردهنده اى آن را كه شير مى دهد [از ترس] فرو مى گذارد و هر آبستنى بار خود را فرو مى نهد و مردم را مست مى بينى و حال آنكه مست نيستند ولى عذاب خدا شديد است (۲)
اى مردم اگر در باره برانگيخته شدن در شكيد پس [بدانيد] كه ما شما را از خاك آفريده ايم سپس از نطفه سپس از علقه آنگاه از مضغه داراى خلقت كامل و [احيانا] خلقت ناقص تا [قدرت خود را] بر شما روشن گردانيم و آنچه را اراده مى كنيم تا مدتى معين در رحمها قرار مى دهيم آنگاه شما را [به صورت] كودك برون مى آوريم سپس [حيات شما را ادامه مى دهيم] تا به حد رشدتان برسيد و برخى از شما [زودرس] مى ميرد و برخى از شما به غايت پيرى مى رسد به گونه اى كه پس از دانستن [بسى چيزها] چيزى نمى داند و زمين را خشكيده مى بينى و[لى] چون آب بر آن فرود آوريم به جنبش درمى آيد و نمو مى كند و از هر نوع [رستنيهاى] نيكو مى روياند (۵)
و از ميان مردم كسى است كه خدا را فقط بر يك حال [و بدون عمل] مى پرستد پس اگر خيرى به او برسد بدان اطمينان يابد و چون بلايى بدو رسد روى برتابد در دنيا و آخرت زيان ديده است اين است همان زيان آشكار (۱۱)
بى گمان خدا كسانى را كه گرويده و كارهاى شايسته كرده اند به باغهايى درمى آورد كه از زير [درختان] آن رودبارها روان است خدا هر چه بخواهد انجام مى دهد (۱۴)
هر كه مى پندارد كه خدا [پيامبرش] را در دنيا و آخرت هرگز يارى نخواهد كرد [بگو] تا طنابى به سوى سقف كشد [و خود را حلقآويز كند] سپس [آن را] ببر د آنگاه بنگرد كه آيا نيرنگش چيزى را كه مايه خشم او شده از ميان خواهد برد (۱۵)
كسانى كه ايمان آوردند و كسانى كه يهودى شدند و صابئى ها و مسيحيان و زرتشتيان و كسانى كه شرك ورزيدند البته خدا روز قيامت ميانشان داورى خواهد كرد زيرا خدا بر هر چيزى گواه است (۱۷)
آيا ندانستى كه خداست كه هر كس در آسمانها و هر كس در زمين است و خورشيد و ماه و [تمام] ستارگان و كوهها و درختان و جنبندگان و بسيارى از مردم براى او سجده مى كنند و بسيارى اند كه عذاب بر آنان واجب شده است و هر كه را خدا خوار كند او را گرامى دارنده اى نيست چرا كه خدا هر چه بخواهد انجام مى دهد (۱۸)
اين دو [گروه] دشمنان يكديگرند كه در باره پروردگارشان با هم ستيزه مى كنند و كسانى كه كفر ورزيدند جامه هايى از آتش برايشان بريده شده است [و] از بالاى سرشان آب جوشان ريخته مى شود (۱۹)
خدا كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده اند در باغهايى كه از زير [درختان] آن نهرها روان است درمى آورد در آنجا با دستبندهايى از طلا و مرواريد آراسته مى شوند و لباسشان در آنجا از پرنيان است (۲۳)
بى گمان كسانى كه كافر شدند و از راه خدا و مسجدالحرام كه آن را براى مردم اعم از مقيم در آنجا و باديه نشين يكسان قرار داده ايم جلو گيرى مى كنند و [نيز] هر كه بخواهد در آنجا به ستم [از حق] منحرف شود او را از عذابى دردناك مىچشانيم (۲۵)
و چون براى ابراهيم جاى خانه را معين كرديم [بدو گفتيم] چيزى را با من شريك مگردان و خانه ام را براى طوافكنندگان و قيام كنندگان و ركوع كنندگان [و] سجده كنندگان پاكيزه دار (۲۶)
تا شاهد منافع خويش باشند و نام خدا را در روزهاى معلومى بر دامهاى زبانبسته اى كه روزى آنان كرده است ببرند پس از آنها بخوريد و به درمانده مستمند بخورانيد (۲۸)
اين است [آنچه مقرر شده] و هر كس مقررات خدا را بزرگ دارد آن براى او نزد پروردگارش بهتر است و براى شما دامها حلال شده است مگر آنچه بر شما خوانده مى شود پس از پليدى بتها دورى كنيد و از گفتار باطل اجتناب ورزيد (۳۰)
در حالى كه گروندگان خالص به خدا باشيد نه شريكگيرندگان [براى] او و هر كس به خدا شرك ورزد چنان است كه گويى از آسمان فرو افتاده و مرغان [شكارى] او را ربوده اند يا باد او را به جايى دور افكنده است (۳۱)
و براى هر امتى مناسكى قرار داديم تا نام خدا را بر دامهاى زبانبسته اى كه روزى آنها گردانيده ياد كنند پس [بدانيد كه] خداى شما خدايى يگانه است پس به [فرمان] او گردن نهيد و فروتنان را بشارت ده (۳۴)
همانان كه چون [نام] خدا ياد شود دلهايشان خشيت يابد و [آنان كه] بر هر چه برسرشان آيد صبر پيشه گانند و برپا دارندگان نمازند و از آنچه روزيشان داده ايم انفاق مى كنند (۳۵)
و شتران فربه را براى شما از [جمله] شعاير خدا قرار داديم در آنها براى شما خير است پس نام خدا را بر آنها در حالى كه برپاى ايستاده اند ببريد و چون به پهلو درغلتيدند از آنها بخوريد و به تنگدست [سائل] و به بينوا[ى غير سائل] بخورانيد اين گونه آنها را براى شما رام كرديم اميد كه شكرگزار باشيد (۳۶)
هرگز [نه] گوشتهاى آنها و نه خونهايشان به خدا نخواهد رسيد ولى [اين] تقواى شماست كه به او مى رسد اين گونه [خداوند] آنها را براى شما رام كرد تا خدا را به پاس آنكه شما را هدايت نموده به بزرگى ياد كنيد و نيكوكاران را مژده ده (۳۷)
همان كسانى كه بناحق از خانه هايشان بيرون رانده شدند [آنها گناهى نداشتند] جز اينكه مى گفتند پروردگار ما خداست و اگر خدا بعضى از مردم را با بعض ديگر دفع نمیکرد صومعه ها و كليساها و كنيسه ها و مساجدى كه نام خدا در آنها بسيار برده مى شود سخت ويران مى شد و قطعا خدا به كسى كه [دين] او را يارى مى كند يارى مى دهد چرا كه خدا سخت نيرومند شكست ناپذير است (۴۰)
همان كسانى كه چون در زمين به آنان توانايى دهيم نماز برپا مى دارند و زكات مى دهند و به كارهاى پسنديده وامى دارند و از كارهاى ناپسند باز مى دارند و فرجام همه كارها از آن خداست (۴۱)
آيا در زمين گردش نكرده اند تا دلهايى داشته باشند كه با آن بينديشند يا گوشهايى كه با آن بشنوند در حقيقت چشمها كور نيست ليكن دلهايى كه در سينه هاست كور است (۴۶)
و از تو با شتاب تقاضاى عذاب مى كنند با آنكه هرگز خدا وعده اش را خلاف نمى كند و در حقيقت يك روز [از قيامت] نزد پروردگارت مانند هزار سال است از آنچه مى شمريد (۴۷)
و پيش از تو [نيز] هيچ رسول و پيامبرى را نفرستاديم جز اينكه هر گاه چيزى تلاوت مى نمود شيطان در تلاوتش القاى [شبهه] میکرد پس خدا آنچه را شيطان القا میکرد محو مى گردانيد سپس خدا آيات خود را استوار مى ساخت و خدا داناى حكيم است (۵۲)
و تا آنان كه دانش يافته اند بدانند كه اين [قرآن] حق است [و] از جانب پروردگار توست و بدان ايمان آورند و دلهايشان براى او خاضع گردد و به راستى خداوند كسانى را كه ايمان آورده اند به سوى راهى راست راهبر است (۵۴)
در آن روز پادشاهى از آن خداست ميان آنان داورى مى كند و [در نتيجه] كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده اند در باغهاى پرناز و نعمت خواهند بود (۵۶)
و آنان كه در راه خدا مهاجرت كرده اند و آنگاه كشته شده يا مرده اند قطعا خداوند به آنان رزقى نيكو مى بخشد و راستى اين خداست كه بهترين روزى دهندگان است (۵۸)
آرى چنين است و هر كس نظير آنچه بر او عقوبت رفته است دست به عقوبت زند سپس مورد ستم قرار گيرد قطعا خدا او را يارى خواهد كرد چرا كه خدا بخشايشگر و آمرزنده است (۶۰)
آيا نديده اى كه خدا آنچه را در زمين است به نفع شما رام گردانيد و كشتيها در دريا به فرمان او روانند و آسمان را نگاه مى دارد تا [مبادا] بر زمين فرو افتد مگر به اذن خودش [باشد] در حقيقت خداوند نسبت به مردم سخت رئوف و مهربان است (۶۵)
براى هر امتى مناسكى قرار داديم كه آنها بدان عمل مى كنند پس نبايد در اين امر با تو به ستيزه برخيزند به راه پروردگارت دعوت كن زيرا تو بر راهى راست قرار دارى (۶۷)
و چون آيات روشن ما بر آنان خوانده مى شود در چهره كسانى كه كفر ورزيده اند [اثر] انكار را تشخيص مى دهى چيزى نمانده كه بر كسانى كه آيات ما را برايشان تلاوت مى كنند حملهور شوند بگو آيا شما را به بدتر از اين خبر دهم [همان] آتش است كه خدا آن را به كسانى كه كفر ورزيده اند وعده داده و چه بد سرانجامى است (۷۲)
اى مردم مثلى زده شد پس بدان گوش فرا دهيد كسانى را كه جز خدا مى خوانيد هرگز [حتى] مگسى نمى آفرينند هر چند براى [آفريدن] آن اجتماع كنند و اگر آن مگس چيزى از آنان بربايد نمى توانند آن را بازپس گيرند طالب و مطلوب هر دو ناتوانند (۷۳)
و در راه خدا چنانكه حق جهاد [در راه] اوست جهاد كنيد اوست كه شما را [براى خود] برگزيده و در دين بر شما سختى قرار نداده است آيين پدرتان ابراهيم [نيز چنين بوده است] او بود كه قبلا شما را مسلمان ناميد و در اين [قرآن نيز همين مطلب آمده است] تا اين پيامبر بر شما گواه باشد و شما بر مردم گواه باشيد پس نماز را برپا داريد و زكات بدهيد و به پناه خدا رويد او مولاى شماست چه نيكو مولايى و چه نيكو ياورى (۷۸)